Annie Funk jintj mette Titanic unja

Der Untergang der Titanic- Bild: Willy Stöwer fe Die Gartenlaube.

Utem Archiv vonne Plautdietsch FRIND / Nr. 25, 2012: Aus daut jratste Schepp vonne Welt aum 15. April 1912 vesunk, word uck een Stetjstje Mennonitenjeschicht jeschrewe.

Aum 15. Aprell 2012 fied de mennische Tjoatj in Balley, Hereford, Pennsylvania, een besonderet Jubiläum. Aun dissem Dach ver jenau 100 Joa vesoap de Titanic. Oba waut hawe de Menniste ut Pennsylvannien mit disse schlemme Katastrophe to doone? Mea aus maun jleeft.

Mett dem jewaultjen Schepp, daut noch emma dreedusend Meeta deep em ieskolden Ozean licht, ess vel Jelt vedeent worde. Aum meschten haft dee Filmdreiha James Cameron jescheffelt. En nu haft dee Regisseur dem Wota-Drama noch ne dredde Dimensioon jejewt: Wann maun em Kino de Haunt utstratjt, feehlt maun, woo kolt daut Wota ess – dee Film ess enn 3D ommjeoabeit worde.

Woarheit en Jeloagnet
Waut ha wie jehielt, aus Kate Winslet en Leonardo di Carpio em bettakolden Wota voneenaunda Aufscheet naume. See wisste nich, daut daut fe emma we, oba wie. Schnette vetalle, daut kaun dee Cameron. Doabie hafta sich dee Jeschicht utjedocht. Oda, omm it plaut to saje: Aules toopjeloage. Dee Titanic ess natürlich wertjlich unjajegone. Oba Kate en Leonardo (daut sent ejentlich de Veanomes vonne Schauspela, em Film heet daut Poa Rose en Jack) were nich doabie, dee haftet nie jejewt.

Enne Druckutgow haft sich leida een Fehla ennjeschlitjt. Annie Funk word maunchmol met Annie Dyck vewatjselt. Sogoa enne Ewaschreft. Interessaunt ess, daut Annie Dyck uck eene Missionoasche ess, dee emma noch left. Tjitj bie Wikipedia noh.

Annie Funk

Daut woahre Lewe
Daut woahre Lewe hellt vel spaunendere en schratjlichere Jeschichte fe ons reed. Uck oppe Titanic spelde sich Szene auf, dee sich tjeena utdentje kaun. Nehm wie dee Jeschicht von Annie Funk. Dee Nome sajcht it aul: eene Mennische. Annie woss enn Bally opp, eenem 1000-Ennwohna-Darp em Botta-Dol enn Pennsylvania. Botta-Dol heet daut, wiels daut doa vel Maltjariee gauf. De Papa von Annie haud eene Mehl en we Diakon vonne Mennonitenjemeend. Dee Laundwirtschauft preajcht daut Lewe, en ejentlich we dee Tokonft von Annie aul veabestemmt. Oba Annie haud aundre Veastallinje en sad dee uck omm. See wull Missionoasche woare. See besocht eenen Lehrakursus und dann eene School vom Erwatjinjspredja Moody fe junge Frues, dee tom tjristlichen Deenst gohne wulle. Doanoh saumeld Annie de eschte Erfoahrinje enne sindje Welt. See oabeid, soo steiht it enn Wikipedia, enne Ghettos von Chattanooga enn Paterson. Enn eahre Dreem we see oba emma oppe aundre Sied vonne Welt auls Missionoasche.

Dee eschte mennische Missionoaschfru
En dann kaum uck tatsächlich de Roop von bowe, opp dem see lang jewacht haud. Mennische Missionoare enn Indien sochte eene junge onbefriede Fru, dee doa auls Lehrarin oabeide sull. Eh see opp Reis jintj, sed see to eenem Frint, dee een bestje Mell haud, daut Annie daut nich ewalewe wudd: „Ons himmlischa Voda ess dicht bie mie, oppem Launt en oppm Mea. Etj ha tjeene Angst.“ En soo word see dee eschte mennische Missionoasch-Fru.
See oabeid een poa Joa enn Janjgir-Champa, Indien. 1907 jrind see eene School fe 17 Mejales. Daut jefft een Foto, woo see opp eenem Flitzepee to School foh. Omm de Tjinja to vestone, lehd see Hindi.

Derch Toofaul oppe Titanic jelaunt
Em Moaz 1912 tjrech see een Telegraum. Eare Mutta we schwoa krank, stund doa benne. Fe Anni Funk we kloa, daut se noh Hus foahre musst. See foh mett dem Zuch noh Bombay en kofft sich een Ticket oppem Schepp “Persian”, mett dem see bit Marseille enn Frankreich tuckad. Mett dem Zuch en mett dem Schepp kaum see noh Liverpool.
En dann schloch daut Schitjsol too. Ooda sel wie göttliche Fügung nanne, daut kratjt een Kohlestreik we, en dee „Haverford“, fe daut se een Ticket haud, nich jenoch Kohle jebunkat haud (de Daumpasch bruckde Kohle, omm eare Daumpmeschin auntodriewe). See bokd omm oppe Titanic. Oppe Haverford haud se noch een Billet vere eschte Klauss jehaut. Oppe Titanic we se moa Foagaust fere tweede Klauss.

Annie leet eene Fru mett Tjinja vea
Aum 12. Aprell fed Annie Funk oppe Titanic earen 38. Jeburtsdach. Aun Bord were uck mehrere amerikaunische Missionoasch-Femiljes, dee ut Asien tridj kaume, woarschienlich haft se mett den toop dee Tort aunjeschnede. Wie weete, daut Annie aum Sinndach, 14. Aprell, mett disse Tjriste toop eenen tjlienen Gottesdeenst fied. Em Dining Room sunge see to Owent. Onsjefea haulf alw jintj jieda enn siene Kajüte. Annie lach aul em Bad, aus see opp eemol oppwatjd, wiels daut soo rumst. Wiels dann aules ruhich wieda jintj, tjneep see de Oge too, omm wieda to schlope. Dann hed see, daut daut oppem Schepp emma onruhja word. See stunt opp, omm to tjitje, waut loos we. Mett eenem Iesboajch toopjestatt, sede de aundre Passajiere. Daut jratste Schepp oppe Welt, daut „onsintjboa“ we, aus maun sed, daut jintj langsaum unja. Annie stald sich oppem Bootsdatj enne Rej, omm enn een Radinjsboot to stieje. Kratjt enn dissem Moment kaum eene vetwiefelde Mutta mett eare twee Tjinja aunjerannt. Annie mok eenen Schrett to sied en leet dee dree den Veatritt en doamett dem latzten Plautz em Boot. Off ditt wertjlich soo passiet ess, weet wie nich, oba daut word so vetalld, en dee Frind von Annie sede nohea: „Daut wudd to Annie pausse.“

Najo, waut wieda passied, tjen wie ons utmole. Von Annie word nie meea waut jeseehne. De Tragik well, daut enne tweede Klaus de meschte Frues jeradt worde. Annie leida nich. Aus de eschte Passajierliste veöffentlicht worde, were dee Frind en Frintschauft von Annie vewerrt. See kunne daut meist nich jleewe, wiels Anne mett eenem aundren Daumpa kome wull. Oba daut stunt oppem Pepia schwoat opp witt. Twee Weatj lota fiede se daut Bejrafnis. De Mama von Annie we uck doabie. See we nich meea soo schaubich. Oba tiehn Moonat lota storf se uck.

Mea aus een Dentjmol
Aun Annie erinnat een Dentjmol oppem Tjoatjhof enn Bally. De School, dee Annie Funk enn Indien jejrindt haud, word enn Annie Funk Memorial School ombenannd. Opp eene Tofel steiht nu unja aundrem: Ea Lewe stund gaunz em Jeist von earem Meista – to deene, en nich, omm sich bedeene to lote. De Filmmoakasche Ruth Jay haft nu uck eenen Film ewa Annie Funk jedreiht.
Autor: Horst Martens Bild: Professor Willy Stöwer (für die „Gartenlaube“)

Tjwalle:
Berksmont News, The Bally community remembers one of its own on the Titanic, 13. April 2012.
On ‘Titanic’ centennial, missionary’s life remembered
By Sheldon C. Good Mennonite World Review, 2. April 2012
Annie Clemmer Funk, in: Mennonite Encyclopedia, Band V, S. 891

Leave a Comment

UA-51537283-2